S obzirom da se bavila dječijim razvojem, od rođenja do rane adolescencije, Marija Montesori posmatra tri perioda kao ključna u formiranju karaktera.
Najvažnije iskustvo koje je Marija Montesori stekla u radu je postizanje normalizacije kod djeteta. Pojam koji je u pedagogiju uvela označava fenomen koji se rađa u djetetu onda kada se ono duboko, cijelom svojom ličnošću koncentriše na aktivnost koju je samo izabralo.
Tri nivoa poslušnosti
Marija Montesori smatra da su volja i poslušnost dijelovi istog fenomena i da dijete posjeduje urođenu motivaciju za sopstvenim samoizgrađivanjem. Prirodni razvoj poslušnosti ima tri stadijuma.
U prvom stadijumu dijete sluša samo povremeno, ne uvijek. Poslušnost djeteta u ovom razvoju zavisi prevashodno od razvoja njegovih sposobnosti. Poslušnost i neposlušnost idu ruku podruku.
Drugi stepen dijete dostiže onda kada mu pođe za rukom da se povinuje zahtjevima svaki put. Njegove sposobnosti su se učvrstile pa njima može upravljati svojom voljom, ali i da utiče na drugo dijete.
Treći stepen poslušnosti je onaj u kom se dijete pokorava spremnošću, kao da je nestrpljivo da nešto učini. Gotovost da se posluša usmjerena je ka nekoj ličnosti, obično prema vaspitačici. Dijete postaje nestrpljivo u želji da posluša, to mu pričinjava radost.
Karakteri
S obzirom da se bavila dječijim razvojem, od rođenja do rane adolescencije, posmatra tri perioda kao ključna u formiranju karaktera:
* do 6 godina – vrijeme stvaranja (dijete ne zna razliku između dobra i zla, ima svoju prirodu, stvaraju se temelji karaktera). Ovo je period neuravnotežene energije i intenzivnog napora kod djeteta; ono je tek od šeste godine života prilagođeno vremenu i sredini kojoj pripada, sposobno da razumije i rasuđuje.
* od 6 do 12 godina – dijete postaje svjesno ispravnog i pogrešnog (kod sebe, ali i kod drugih ljudi) i oblikuje moralnu svijest koja kasnije dovodi do razvoja socijalne svijesti;
* od 12 do 18 godina – rađa se osjećanje ljubavi prema državi, pripadnost naciji i postavljaju temelji za zreli period odrasle jedinke, posebnog karaktera, potpuno spremne za korelaciju sa drugim karakterima.
U odnosu na ovu podjelu, izgradila je sistem ponašanja, inteligencije, napredovanja i formiranja karaktera. “Djetetu nije potrebno ni prijetiti ni laskati; samo mu treba obezbijediti normalne uslove za život. Poremećaji karaktera tada nestaju sami od sebe”.
Danas širom svijeta mnoge škole svoj rad zasnivaju na metodi Montesori. Sin Marije Montesori je 1961. osnovao Institut Marije Montesori – kao svojevrsni legat koji nastavlja lijepu tradiciju vaspitanja i obrazovanja neponovljive Marije Montesori.
